
از خواص تا طرز تهیه سبزی پلو با ماهی برای روز اول عید
>از زمانی که چشم باز کردیم، هرسال روز اول نوروز در بیشتر خانهها برای ناهار یا شام سبزی پلو با ماهی آماده میکردند. انگار قرارداد نانوشتهای وجود داشت که در هر منزلی باید چنین غذایی پخته میشد. قراردادی که سرمنشأ آن از سنت دیرینهای ما ایرانیان به وجود آمده بود. البته همیشه هم این سؤال وجود داشته که چرا سبزی پلو با ماهی؟ اصلاً چرا آن هم در روز اول عید؟ از همه مهمتر اینکه چرا سبک درست کردن آن در این روز با بقیه روزها فرق میکند؟ این سؤالات همیشه در مهمانیها پرسیده میشود و هرکسی بنا بر دانش خود جوابی میدهد؛ گاهی هم بین دو نفر اختلافنظر وجود دارد که با سلام و صلوات حل میشود.
چیزی که ما در این مقاله به دنبال آن هستیم، پاسخ به تمامی این سؤالات است. اینکه سرمنشأ سبزی پلو با ماهی در شب عید چیست؟ چه خواصی دارد و از همه مهمتر اینکه چگونه تهیه میشود؟
سبزی پلو با ماهی از کجا آمد؟
ما هم هرچه گشتیم، آخر سر متوجه این مسئله نشدیم که تاریخچه اولیه سبزی پلو با ماهی از کجا بوده است؛ یعنی اولین نفری که این غذا را در روز اول عید به وجود آورد، هویتش نامشخص است. سال جدید همیشه برای ما سالی برای زدودن بدیها و جا باز کردن برای خوبیها بوده است. همه به دنبال این هستند تا سال جدید را با انرژی جدید و بیشتری نسبت به سال قبل آغاز کنند. خوردن سبزی پلو با ماهی چنین چیزی را نشان میدهد.

احتمالاً داستان حضرت سلیمان را شنیدهاید که در شکم ماهی انگشتر خود را پیدا کرده است. در خصوص داستان گم شدن انگشتر حضرت سلیمان روایات مختلفی وجود دارد که بین مفسرین و اهل علم در این خصوص اختلاف است. چیزی که برای ما در اینجا اهمیت دارد، هدف آن است؛ پیدا کردن حقیقت. اینکه حضرت سلیمان توانست با شکافتن تن ماهی حقیقت، زندگی و تاج و تخت خود را بیابد؛ پس ما هم ماهی میخوریم تا به حقیقت برسیم؛ اما حالا به سبزی و برنج و بقیه چه ارتباطی دارد؟
برنج برکت است. ما در روز اول عید برنج میخوریم تا برکت را به زندگی خود بیاوریم. سبزی نشانه سبز بودن، برکت و زایش است. قرار دادن اینها روی سفره که از قدیم هم برای ایرانیان باب بوده، به معنای برکت آوردن است. در حقیقت ما زندگی خود را در شروع سال جدید با برکت آغاز میکنیم.
خواص سبزی پلو با ماهی
این غذا از سه وعده گروه غذایی اصلی تشکیل شدهاند. برنج که در گروه نان و غلات، سبزی در سبزیجات و ماهی در گروه گوشتها قرار میگیرند. هر سه وعده غذایی هستند که برای سلامتی هر فرد نیاز است. ماهی وعدهای که همیشه توصیه میشود تا خورده شود؛ برنج و انواع آن هم که همینطور. در واقع باید گفت شما با خوردن این وعده غذایی، چندین نوع ماده غذایی و پروتئین وارد بدن خود خواهید کرد. خواص سبزی پلو را باید در دل اجزای سازنده آن جستوجو کرد. اجازه بدهید که کمی از قسمت جلو مقاله را به اینجا بیاوریم. برای تهیه سبزی پلو با ماهی شما نیاز به مواد غذایی زیر دارید:
- برنج
- شوید
- جعفری
- گشنیز
- تره
- ساقه سیر
- شنبلیله
- ماهی
- آرد سفید
- فلفل سیاه / فلفل قرمز
- پیاز
- سیر
- روغن مایع
- نمک
- لیموترش
- زردچوبه و دارچین
حالا ببینیم که خواص تک تک هر کدام چیست و خوردن آنها به بدن انسان چه کمکی میکند. خواصی که در ادامه میگوییم، تنها بخشی از خواص مواد تشکیل دهنده سبزی پلو با ماهی است.

خواص برنج
- منبع کربوهیدارت بوده و میتوان همانند منبع سوختی برای بدن عمل کند و باعث کمک به عملکرد طبیعی مغز شود.
- چربیهای مضر مانند کلسترول در برنج جایی ندارند.
- به دلیل داشتن فیبرهای نامحلول میتواند بدن را در برابر سرطان محافظت کند.
- دارای خاصیت درمانی در التهاب پوستی است.
- برنج قهوهای باعث تحریک انتقالدهندههای عصبی شده و در پیشگیری از آلزایمر مؤثر است.
- دارویی مؤثر برای درمان دیستانتری است.
- منبعی از ویتامین د، کلسیم، فیبر، آهن، تیامین و ریبوفلامین است.
خواص شوید
- کالری بسیار پایینی دارد و از این رو منبع غذایی عالی برای آنهایی است که قصد چربی سوزی دارند.
- حاوی ویتامین A، C، منیزیم، آهن، کلسیم، ویتامین B6، پتاسیم و منگنات است.
- ماده غذایی عالی برای هضم غذا و کمک کننده در درمان یبوست و اسهال است.
- باعث جلوگیری از نفخ میشود.
- به کشتن باکتریهای بیماری دیستانتری کمک میکند.
- ماده طبیعی عالی برای دور کردن حشرات از اطرافتان با کاشتنشان است.
- به دلیل داشتن ویتامین B6، ماده عالی برای درمان بیخوابی بهحساب میآید.
- به دلیل داشتن کلسیم، ماده غذایی عالی برای تقویم استخوان خواهد بود.
- باعث تقویت بدن شما در برابر بیماریها میشود.
خواص جعفری
- حاوی ویتامین سی، ایی، آ، کا، ب 6، کلسیم، منیزیم، فسفر، فولات، آهن و روی است.
- منبع غنی از آنتی اکسیدانها است.
- ادرارآور بوده و به دفع مایعات کمک میکند. از این رو باعث سلامت کلیه میشود.
- باعث تمیز کردن کلیه میشود.
- به درمان سنگ کلیه کمک میکند.
- باعث افزایش سوختوساز بدن شده و به دلیل داشتن کالری کم به کاهش وزن کمک میکند.
خواص گشنیز
- حاوی ویتامین آ، ب 6، سی، آهن، منیزیوم، کلسیم، پتاسیم و فیبر است.
- دارای خاصیت ضد نفخ و اشتهاآوری است.
- کمک کننده کاهش قند خون است.
- در درمان جوشهای دهان مؤثر است.
خواص تره
- تره به عنوان گندزدا خوانده میشود و در درمان تمامی عفونتها مؤثر است.
- باعث برطرف شدن ناراحتی طحال میشود.
- به دلیل داشتن بوی ملایم، خوردن آن باعث خوشبویی دهان میشود.
- در برطرف کردن یبوست دائمی، ترش کردن غذا، سوءهاضمه و برطرف کردن چاقی مؤثر است.
خواص سیر
- حاوی ویتامین سی، فسفر، منگنز، کلسیم، روی، آهن و ویتامین ب است.
- حاوی آلیسین بوده که آنتی اکسیدان بسیار قوی است.
- باعث تقویت سیستم ایمنی بدن میشود.
- باعث بهبود گردش جریان خون میشود.
- باعث محافظت بدن در برابر سرماخوردگی میشود.
- دارای خاصیت ضدالتهابی بالایی است.
- آلیسین موجود کلسترول بد را کاهش و کلسترول خوب را افزایش میدهد که مانع از بروز بیماریهای قلبی میشود.
- سم زدایی بدن قوی است.
خواص شنبلیله
- باعث افزایش شیر مادران شیرده میشود.
- باعث تسهیل و کاهش درد قاعدگی میشود.
- باعث کاهش سطح کلسترول خون میشود.
- باعث کاهش خطر ابتلا به بیماری قلبی میشود.
- سرشار از فیبر بوده و در درمان یبوست، سوءهاضمه و اسهال مؤثر است.
- در درمان مشکلات کلیوی استفاده میشود.
- در کاهش اشتها و ایجاد گرسنگی کاذب مؤثر است.
- در درمان گلو درد و سرفه مورد استفاده قرار میگیرد.
- باعث افزایش هورمون تستوسترون مردان میشود.
خواص ماهی
- سرشار از انواع پروتئین و انواع مواد معدنی مهم برای بدن است.
- ابتلا به سکته قلبی و مغزی را کاهش میدهد.
- حاوی امگا 3 بوده که برای رشد بدن ضروری است.
- از زوال عقل در پیری جلوگیری میکند.
- به پیشگیری و درمان افسردگی کمک میکند.
- بهترین منبع ویتامین د است.
- به درمان بیماری آسم در کودکان کمک میکند.
- از بینایی چشم در پیری محافظت میکند.
- باعث بهبود کیفیت خواب میشود.
خواص فلفل سیاه
- باعث بهبود سیستم گوارش بدن میشود.
- در جلوگیری از سرطان مؤثر است.
- کمک کننده کاهش وزن است.
- در درمان سرماخوردگی مؤثر است.
- دارای خواص ضد باکتری برای مبارزه با عفونت است.
- کمک کننده بهبود سلامت دهان و دندان خواهد بود.
خواص فلفل قرمز
- حاوی ویتامین سی، آ، ب 6، k1، پتاسیم و مس است.
- باعث تقویت سیستم ایمنی بدن میشود.
- در افزایش سلامت قلب مؤثر است.
- آرامکننده التهاب وسیع است.
اینها فقط بخشی از خواص مواد غذایی به کار رفته در سبزی پلو با ماهی است. هدف این بود که به شما نشان دهیم که با خوردن یک وعده غذایی سبزی پلو با ماهی چقدر ماده مغذی وارد بدنتان میشود. حالا قبل از دستور پخت دو چالش دیگر پیش رویتان قرار دارد.
روش تشخیص ماهی تازه
هر چیزی تازهاش خوب است. برای غذایی که قرار است بیشتر خانواده در روز اول عید میل کنند، باید همه چیز تازه باشند. به فکر مواد غذایی فریزی نباشید. آنها را میتوان برای چند روز یا ماه دیگر هم استفاده کرد. الآن چالش این است که چگونه ماهی و سبزی تازه خریداری کنیم. در واقع چگونه بفهمیم و که تازه هستند.

ماهی را از فروشگاههای معتبر خریداری کنید. فروشگاههایی که ماهیهای تازه به فروش میرسانند. البته برای آنهایی که در شهرهای بزرگ زندگی میکنند، دسترسی به ماهی تازه واقعاً سخت است؛ اما روشهایی وجود دارد به شما در شناخت ماهی تازه از کهنه کمک زیادی میکند.
ماهی تازه نباید بو بدهد. هر نوع بوی مشمئزکننده که از ماهی به مشامتان رسید؛ یعنی ماهی مانده است. در واقع ماهی تازه باید بوی جلبک یا بوی دریا بدهد.
چشم ماهی تازه برآمده و شفاف است. در واقع کامل میتوان مردمک چشم او را دید. در صورتی که چشم ماهی مانده مات و تیره است.
بدن ماهی تازه باید شفاف باشد. ماهی مانده حالت کدری و بی رنگی دارد.
ماهی تازه بدنی محکم دارد و وقتی فشار میدهید، جای اثرانگشت روی آن نمیماند. همچنین فلسهای آن هم به راحتی از هم جدا نمیشود.
آبشش ماهی تازه وقتی باز میشود، به رنگ قرمز خونی است.
روش تشخیص سبزی تازه
مسئله دیگر سبزی تازه است. در بالا هم نوشتیم که در این روز، فکر استفاده از مواد یخ زده را از ذهنتان بیرون کنید. البته باید گفت که شایعهای وجود دارد که بیشتر سبزیهای عرضه شده در شهرهای بزرگ توسط آبهای فاضلاب آبیاری میشوند یا اینکه به حدی کود و سموم شیمیایی به آنها میزنند که حتی اگر با آب سالم آبیاری شوند، باز هم خطرناک هستند. حالا اینکه چقدر این شایعات رنگ واقعیت دارند، ما نه تکذیب میکنیم و نه تائید. متأسفانه برخی سبزیفروشان هم به سبزی آب میزنند و از این رو تشخیص تازه بودن آن خیلی سخت است. به هر حال اگر قصد خرید سبزی تازه دارید، بو بهترین روش برای تشخیص آن است. اگر بوی تازگی داشت، میتوان به خوب بودن آن امیدوار بود. سعی کنید که سبزی را از محلی خریداری کنید که حداقل از کیفیت محصول آن مطمئن هستید.
چگونگی پختن سبزی پلو با ماهی
برای پختن غذاهای ایرانی دستور واحد خاصی وجود ندارد؛ یعنی هرکسی بنا بر سلیقه خودش چیزی اضافه یا کم میکند. تنها چیز یکسان و مشترک آن مراحل است. برای همین نمیتوان گفت که حتماً از دستور غذایی زیر صددرصد باید استفاده شود و بقیه غلط است. خیر همه دستورات عالی بوده و میتوانند مورد استفاده قرار بگیرد. نکته مهم اینکه وقتی قرار است سبزی پلو با ماهی درست کنید، باید از قبل آشپزی بدانید. اینطوری نباشد که اصلاً با آبکش کردن برنج آشنا نباشید.
دستور غذایی زیر برای سه نفر است. مقدار پیمانه میتواند بر اساس تعداد مهمانان شما تغییر کند.
- ماهی متوسط سه عدد (قزل، سالمون یا هر چیزی که به راحتی در شهر شما پیدا میشود.)
- برنج سه پیمانه
- سبزی پلویی (با ترکیب سبزیجات بالا) حدود 300 گرم
- کره، زعفران، نمک، فلفل به مقدار لازم

روش پخت:
- ابتدا باید برنج با از شب یا چند ساعت قبل خیس کرده و سپس آن را آبکش کنید. حتماً میدانید که برنج آبکش شده باید کمی در اطراف نرم باشد.
- سبزیهای معطر و تازه خریداری شده را کاملاً خیس کرده و سپس کامل خرد کنید. بهتر است که سبزی چنین غذایی را با دست و چاقو به جای دستگاه خرد کنید.
- داخل ماهیتابه کمی روغن بریزید و اجازه بدهید تا کمی داغ شود. سپس سبزیهای خرد شده را داخل آن ریخته و تفت دهید. دقت کنید که سبزیها باید تفت داده شوند نه سرخ. هدف این است که آب آنها گرفته شود.
- در قابلمهای دیگر مقدار روغن ریخته و سپس سیب زمینی یا نان برای ته دیگ قرار دهید. سپس ابتدا مقدار برنج آبکش شده و سپس سبزی تفت داده را به صورت لایه به لایه بریزید تا تمام شود. در نهایت با یک چنگال یا چیزی شبیه به آن کمی به هم بزنید.
- البته هنوز کار شما با برنج تمام نشده است. حالا باید کمی روغن یا کره، آب و نمک به آن اضافه کنید و سپس آن را دم کنید. دمکنی هم فراموش نشود.
- حالا نوبت ماهی است. فلسهای پوست ماهی باید به خوبی جدا شود. همچنین هر ماهی را به حدود 4 تا 6 قسمت تقسیم کنید. برای طعم دادن ماهی ایدههای مختلفی وجود دارد. شما میتوانید از شب قبل مقداری آب پیاز ترکیب شده با روغن زعفران و دو عدد لیموترش و نمک، فلفل و پودر سیر ترکیب کرده و روی ماهی بمالید. سپس آنها درون ظرفی دربسته قرار داده و درون یخچال بگذارید. برای روکش کردن ماهی هم برخی از آرد سفید استفاده میکنند. البته تعدادی اعتقاد دارند که آرد سفید مضر بوده و آن را به کار نمیبرند. برای استفاده از آرد سفید، آن را با یک قاشق غذاخوری نمک، دو قاشق غذاخوری زردچوبه و یک قاشق غذاخوری فلفل ترکیب کنید. برای سرخ کردن میتوانید هم از فر استفاده کنید و هم از ماهیتابه. لازم است که هر طرف حدود 20 دقیقه سرخ شود. فقط مراقب باشید که روغن به صورتتان نپرد.
- بعد از آنکه آماده شد، نوبت تزئین است. این دیگر سلیقه است و هرکسی بنا بر فرهنگ و سلیقه خودش میتواند روشی برای تزئینات سفره استفاده کنید.هیچگاه سبزی پلو با ماهی روز اول عید را فراموش نکنید.
آن روز، روز خاصی است. نه تنها برای شما، بلکه برای همه. پس سعی کنید تمام تلاش خود را برای بهتر کردن غذا به کار ببرید. اگر قابلمه یا ظرفی هم ندارید، میتوانید بهترین نمونههای آنها را از سایت کالاورد تهیه کنید.